Umowa użyczenia lokalu na działalność gospodarczą to dokument, który reguluje nieodpłatne przekazanie nieruchomości do używania przez przedsiębiorcę. W przeciwieństwie do umowy najmu, użyczenie ma charakter bezpłatny, co stanowi jego główną cechę charakterystyczną. Ta forma prawna jest szczególnie popularna wśród osób spokrewnionych lub zaprzyjaźnionych, które chcą wesprzeć początkującego przedsiębiorcę bez pobierania opłat czynszowych.
Istotnym elementem umowy jest dokładny opis lokalu wraz z jego powierzchnią, położeniem i przeznaczeniem. Należy również określić czas trwania umowy – może być ona zawarta na czas określony lub nieokreślony. Warto pamiętać, że użyczający może żądać zwrotu rzeczy, jeśli biorący używa jej w sposób sprzeczny z umową lub gdy lokal stał się nagle potrzebny właścicielowi z przyczyn nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy.
Umowa powinna jasno określać prawa i obowiązki obu stron, w tym kwestie dotyczące ponoszenia kosztów eksploatacyjnych, ubezpieczenia lokalu czy możliwości dokonywania adaptacji i remontów. Mimo braku czynszu, zazwyczaj to biorący do używania ponosi bieżące koszty związane z eksploatacją lokalu, takie jak opłaty za media, ogrzewanie czy wywóz śmieci. Właściciel natomiast pozostaje odpowiedzialny za ciężary związane z własnością, w tym podatek od nieruchomości.
Konsekwencje podatkowe są ważnym aspektem umowy użyczenia. Choć użyczający nie osiąga przychodu z tytułu czynszu, musi nadal regulować zobowiązania podatkowe związane z posiadaniem nieruchomości. Z kolei biorący do używania może zaliczać wydatki eksploatacyjne do kosztów uzyskania przychodu w swojej działalności gospodarczej.
Przy zawieraniu umowy użyczenia warto zadbać o precyzyjne określenie celu użyczenia i rodzaju działalności, jaka będzie prowadzona w lokalu. Ma to znaczenie zarówno dla użyczającego, który może chcieć ograniczyć sposób wykorzystania swojej nieruchomości, jak i dla biorącego, który potrzebuje pewności co do możliwości prowadzenia konkretnej działalności w danym miejscu.
Wzór umowy można elastycznie dostosować do indywidualnych potrzeb stron poprzez dodanie szczegółowego opisu stanu technicznego lokalu, dokładne określenie podziału kosztów między stronami, ustalenie zasad dotyczących ewentualnych adaptacji czy wprowadzenie zapisów dotyczących ubezpieczenia. Należy również jasno określić zasady rozwiązania umowy oraz warunki zwrotu lokalu, najlepiej w formie protokołu zdawczo-odbiorczego podpisanego przez obie strony.
§ 1. PRZEDMIOT UMOWY
- Użyczający oświadcza, że jest właścicielem lokalu użytkowego o powierzchni ………… m², położonego w …………………… przy ul. ……………………, dla którego Sąd Rejonowy w …………………… prowadzi księgę wieczystą nr ……………………, zwanego dalej „Lokalem”.
- Użyczający oddaje Biorącemu do używania Lokal opisany w ust. 1 do bezpłatnego używania na czas określony/nieokreślony od dnia …………………… do dnia ……………………, a Biorący do używania Lokal ten przyjmuje.
- Lokal będzie wykorzystywany przez Biorącego do używania wyłącznie w celu prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie ……………………
§ 2. OBOWIĄZKI STRON
- Biorący do używania zobowiązuje się używać Lokal zgodnie z jego przeznaczeniem i celem określonym w umowie.
- Biorący do używania zobowiązuje się do ponoszenia kosztów związanych z bieżącą eksploatacją Lokalu, w tym opłat za energię elektryczną, gaz, wodę, ogrzewanie, wywóz śmieci oraz innych opłat eksploatacyjnych.
- Biorący do używania nie może oddać Lokalu w całości ani w części osobie trzeciej do bezpłatnego używania ani go podnajmować bez zgody Użyczającego wyrażonej na piśmie pod rygorem nieważności.
- Biorący do używania zobowiązuje się do dokonywania drobnych napraw i remontów związanych ze zwykłym korzystaniem z Lokalu.
- Użyczający zobowiązuje się do ponoszenia ciężarów związanych z własnością Lokalu, w tym podatku od nieruchomości.
§ 3. ADAPTACJA I REMONTY
- Biorący do używania może dokonywać w Lokalu prac adaptacyjnych i remontowych wyłącznie za pisemną zgodą Użyczającego.
- Koszty prac, o których mowa w ust. 1, ponosi Biorący do używania, chyba że Strony postanowią inaczej w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
- Po zakończeniu umowy Biorący do używania zobowiązany jest przywrócić Lokal do stanu poprzedniego, chyba że Użyczający wyrazi zgodę na pozostawienie dokonanych ulepszeń.
§ 4. ROZWIĄZANIE UMOWY
- Każda ze Stron może wypowiedzieć niniejszą umowę z zachowaniem 1-miesięcznego okresu wypowiedzenia.
- Użyczający może żądać zwrotu Lokalu także przed upływem terminu oznaczonego w umowie, jeżeli Biorący do używania używa Lokalu w sposób sprzeczny z umową lub z jego przeznaczeniem, zaniedbuje go do tego stopnia, że jest on narażony na uszkodzenie, lub gdy powierzył go osobie trzeciej bez zgody Użyczającego.
- W przypadku śmierci Biorącego do używania umowa wygasa.
§ 5. ZWROT LOKALU
- Po zakończeniu umowy Biorący do używania zobowiązany jest zwrócić Lokal w stanie niepogorszonym, z uwzględnieniem normalnego zużycia wynikającego z prawidłowej eksploatacji.
- Zwrot Lokalu nastąpi na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego podpisanego przez obie Strony.
§ 6. POSTANOWIENIA KOŃCOWE
- Wszelkie zmiany niniejszej umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.
- W sprawach nieuregulowanych niniejszą umową mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego.
- Ewentualne spory wynikłe na tle wykonywania niniejszej umowy rozstrzygać będzie sąd właściwy dla miejsca położenia Lokalu.
- Umowę sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze Stron.